Kiểm tra tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm là một trong những nhiệm vụ thường xuyên, trọng tâm của ủy ban Kiểm tra các cấp được quy định tại Điều 32, Điều lệ Đảng. Vì vậy, Ủy ban Kiểm tra Quận ủy Quận 5 luôn xác định việc nghiên cứu, quán triệt để thực hiện tốt nhiệm vụ này có vai trò rất quan trọng đối với ủy ban kiểm tra, cán bộ kiểm tra các cấp và đảng viên trong tình hình hiện nay.
Đồng chí Nguyễn Mạnh Cường – Thành ủy viên, nguyên Bí thư Quận ủy Quận 5 trao giấy khen cho các tổ chức đảng hoàn thành tốt công tác Kiểm tra – giám sát năm 2021 tại Hội nghị tổng kết công tác Kiểm tra giám sát năm 2021, triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2022
Từ đầu nhiệm kỳ 2020 - 2025 đến nay, Ủy ban Kiểm tra Quận ủy Quận 5 đã tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với 06 tổ chức Đảng (03 tổ chức đảng cấp dưới trực tiếp, 03 tổ chức Đảng các cấp) và 07 đảng viên (01 Quận ủy viên, 05 đảng viên là cán bộ thuộc diện Ban Thường vụ Quận ủy quản lý, 01 đảng viên do Đảng ủy cơ sở quản lý). Nội dung kiểm tra: về việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ; việc tổ chức thực hiện Quy chế làm việc; việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao; công tác quản lý tài chính Đảng; việc thu, nộp, quản lý và sử dụng đảng phí tại Chi bộ; công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát; việc tham mưu Chi bộ lãnh đạo, chỉ đạo trong công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức của đơn vị. Qua kiểm tra đã kết luận có khuyết điểm, vi phạm, phải tiến hành kiểm điểm trách nhiệm và đề xuất Ban Thường vụ Quận ủy chỉ đạo Ủy ban nhân dân quận kiểm tra, kết luận, làm rõ 01 số nội dung liên quan công tác thu - chi từ nguồn ngân sách đối với 01 Ủy ban nhân dân phường; kiểm tra, làm rõ 01 số nội dung liên quan về đề xuất giao biên chế, việc giao, quản lý và sử dụng kinh phí từ nguồn ngân sách đối với 01 phòng chuyên môn.
Về kết quả kiểm điểm, xem xét, xử lý kỷ luật đảng:
- Đối với tổ chức Đảng: đã thi hành kỷ luật đối với 03 tổ chức Đảng (02 Khiển trách, 01 Cảnh cáo). Có thông báo nghiêm khắc phê bình đối với 05 tổ chức Đảng.
- Đối với đảng viên: đã thi hành kỷ luật đối với 10 đảng viên (03 Cảnh cáo, 07 Khiển trách). Có thông báo nghiêm khắc phê bình đối với 05 đảng viên.
Ngay sau khi kỷ luật về Đảng, Ủy ban Kiểm tra Quận ủy đã đề nghị xem xét, kỷ luật hành chính, kết quả: Chủ tịch Ủy ban nhân Quận 5 đã kỷ luật đối với 06 cán bộ, công chức (02 Cảnh cáo, 04 Khiển trách).
Sau khi hoàn tất việc xử lý kỷ luật, Ban Thường vụ Quận ủy đã thực hiện việc xem xét, bố trí công tác khác đối với 06 cán bộ thuộc diện Ban Thường vụ Quận ủy quản lý. Ngoài ra, qua kiểm tra, Ủy ban Kiểm tra Quận ủy đã yêu cầu thu hồi số tiền 143.850.000 đồng, các tổ chức Đảng đã thực hiện nghiêm và hoàn tất việc thu hồi tiền theo thông báo kết luận.
Qua thực tế công tác kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm gặp phải những vấn đề cần lưu ý: Kiểm tra tổ chức Đảng cấp dưới và đảng viên, nhất là kiểm tra Cấp ủy viên cùng cấp và cán bộ chủ chốt khi có dấu hiệu vi phạm là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp và gặp nhiều trở ngại vì đối tượng kiểm tra sợ bị kiểm tra, sợ ảnh hưởng đến uy tín, sợ mất thành tích, thường xuất hiện tâm lý mặc cảm, lo lắng. Còn tình trạng 01 số tổ chức Đảng, đảng viên chưa phát huy được sức chiến đấu, tinh thần tự phê bình và phê bình do đó không chủ động cung cấp thông tin cho đoàn kiểm tra, có trường hợp còn quanh co, che giấu vi phạm của đối tượng kiểm tra; 01 số cán bộ đảng viên có vi phạm nhưng không tự giác, có hành vi đối phó, che giấu khuyết điểm, vi phạm, phản ứng, thiếu hợp tác với đoàn kiểm tra. Tổ chức, cá nhân có liên quan còn tâm lý nể nang, ngại va chạm nên thường e ngại, không muốn cộng tác trong quá trình kiểm tra.
Để thực hiện đạt hiệu quả cao trong công tác kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm, Ủy ban Kiểm tra Quận ủy Quận 5 rút ra bài học kinh nghiệm như sau:
Thứ nhất, Ủy ban Kiểm tra các cấp cần quán triệt đầy đủ ý nghĩa, tác dụng, nội dung, yêu cầu, tính chủ động, kịp thời của nhiệm vụ kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm; thường xuyên coi trọng việc nâng cao nhận thức cho các tổ chức Đảng, nhất là Cấp ủy các cấp về vai trò, vị trí, ý nghĩa, tác dụng của việc kiểm tra tổ chức Đảng cấp dưới và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm; chú trọng việc nghiên cứu và ứng dụng một số vấn đề tâm lý trong công tác kiểm tra, giám sát.
Thứ hai, Ủy ban Kiểm tra phải chủ động nắm tình hình, nhạy bén để kịp thời phát hiện dấu hiệu vi phạm, tranh thủ sự lãnh đạo, dựa vào Cấp ủy, người đứng đầu Cấp ủy để tiến hành kiểm tra khi có dấu vi phạm. Công tác khảo sát, nắm tình hình bước đầu để xác định nội dung, đối tượng và mốc thời gian kiểm tra là hết sức quan trọng. Các cuộc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm từ đầu nhiệm kỳ đến nay được Ủy ban Kiểm tra Quận ủy Quận 5 nắm bắt qua các nguồn thông tin: đơn thư phản ánh không có danh nhưng có nội dung, vụ việc cụ thể, qua khảo sát có cơ sở để xem xét; thông qua việc theo dõi báo cáo của các cơ sở Đảng, việc nắm tình hình, giám sát thường xuyên của thành viên Ủy ban Kiểm tra Quận ủy; kết quả thực hiện chương trình kiểm tra, thanh tra, giám sát của hệ thống chính trị quận; công tác kiểm điểm, phân tích, xếp loại tổ chức cơ đảng và đảng viên hàng năm; việc thu thập, chọn lọc thông tin thông qua các hội nghị của Ban Thường vụ Quận ủy, Ban Chấp hành Đảng bộ quận, hội nghị tiếp xúc, đối thoại, tiếp xúc cử tri. Sau khi thu thập thông tin, tập thể Thường trực Ủy ban Kiểm tra cùng bàn bạc, thảo luận, xác định nội dung dấu hiệu vi phạm, xác định đối tượng liên quan trực tiếp hoặc có vai trò, trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện để quyết định tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm.
Thứ ba, trong quá trình tiến hành kiểm tra phải bảo đảm thực hiện đúng nguyên tắc, thủ tục, quy trình; bảo đảm khách quan, trung thực, dân chủ, chuẩn xác, chú trọng công tác tư tưởng cho đối tượng được kiểm tra thông qua việc thuyết phục, động viên giúp đối tượng kiểm tra tránh mặc cảm, định kiến để tích cực cộng tác, chấp hành tốt yêu cầu của đoàn kiểm tra khi được kiểm tra; nêu cao ý thức tự giác của tổ chức Đảng, đảng viên được kiểm tra trong việc chuẩn bị và báo cáo, giải trình đầy đủ, trung thực các nội dung kiểm tra, thấy được ưu điểm để phát huy, thiếu sót, khuyết điểm hoặc vi phạm (nếu có); không tranh công, đỗ lỗi cho khách quan, “lộ đến đâu nhận đến đó”.
Thứ tư, cán bộ kiểm tra phải bình tĩnh, kiên quyết, nhạy bén, thể hiện rõ bản lĩnh, chính kiến của mình khi tiếp cận, làm việc với đối tượng kiểm tra để việc kiểm tra đạt chất lượng, hiệu quả cao nhất. Tránh hai khuynh hướng: Một là, thiếu công tâm, thiếu ý chí chiến đấu, thiếu thận trọng, khách quan, thiếu dân chủ trong quá trình giải quyết công việc. Hai là, có tác phong, lời nói, hành động hù dọa, gây khó khăn cho đối tượng kiểm tra, để tổ chức Đảng cấp dưới, đảng viên được kiểm tra hiểu lầm cho là kiêu ngạo kiểm tra.
Thứ năm, công tác thẩm tra, xác minh là một khâu rất quan trọng trong toàn bộ quá trình thực hiện nhiệm vụ của đoàn kiểm tra; kết quả và chất lượng của thẩm tra, xác minh có ý nghĩa quyết định đến tính chuẩn xác của kết luận kiểm tra. Sau khi tiếp nhận, nghiên cứu báo cáo giải trình, tài liệu có liên quan, đoàn kiểm tra phải xác định yêu cầu, các vấn đề cần tập trung làm rõ, xác định các đối tượng cần phải làm việc để có kế hoạch thẩm tra, xác minh. Công tác thẩm tra, xác minh phải đảm bảo nguyên tắc “chứng cứ đến đâu, kết luận đến đó, không suy diễn, không áp đặt, không thành kiến” và phải được tiến hành một cách thận trọng, khoa học, chặt chẽ, đảm bảo công tâm, khách quan, chính xác để đối tượng kiểm tra “tâm phục, khẩu phục”, chấp hành kết luận kiểm tra.
Đồng chí Huỳnh Ngọc Nữ Phương Hồng – Phó Bí thư Thường trực Quận Ủy Quận 5, phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị giao ban công tác Kiểm tra giám sát và sinh hoạt chuyên đề quý 1 năm 2022 của Ủy ban kiểm tra Quận ủy Quận 5
Tóm lại, kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm là nhiệm vụ trọng tâm của Ủy ban Kiểm tra, là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, nhất là việc phát hiện, xác định chính xác dấu hiệu vi phạm và khắc phục tâm lý định kiến, phản ứng của tổ chức Đảng, đảng viên đối với việc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, Cấp ủy và Ủy ban Kiểm tra các cấp phải nhận thức đúng, đầy đủ ý nghĩa, tác dụng, nội dung, yêu cầu, tính chủ động, kịp thời của nhiệm vụ của kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm; cần coi trọng thực hiện tốt các bước của quy trình kiểm tra, nhất là việc thu thập thông tin và bố trí lực lượng tham gia đoàn kiểm tra; nắm vững những quy định của Đảng và Nhà nước có liên quan đến nội dung kiểm tra; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị, cá nhân có liên quan trong quá trình kiểm tra. Đồng thời, nâng cao năng lực, tinh thần trách nhiệm của cán bộ kiểm tra trong việc thẩm tra, xác minh, xem xét, đánh giá tổ chức Đảng, đảng viên được kiểm tra, bảo đảm mục đích, yêu cầu đề ra trong kế hoạch kiểm tra.