Quận 5 là một trong những địa bàn trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự và phòng cháy chữa cháy. Mật độ dân số cao, tập trung đông các loại hình kinh doanh khác nhau và đa dạng các loại hình nhà ở, các loại hình dịch vụ giải trí… nên nguy cơ cháy, nổ rất lớn. Đặc điểm chủ yếu của loại hình nhà ở, nhà ở kết hợp sản xuất, kinh doanh, nhà chung cư cũ là loại nhà ống, diện tích nhà ở không lớn, phân bố ở các khu vực dân cư, xung quanh các chợ, tuyến đường phố và chủ yếu kinh doanh các mặt hàng là các loại vật liệu dễ cháy như quần áo, giày dép, vải, chăn màn, tạp hóa… Các loại nhà trên thường chỉ có một lối thoát nạn ra ngoài. Cửa ra vào chính tại tầng 1 thường là cửa xếp, cửa cuốn, tại các tầng trên có thể bố trí biển hiệu quảng cáo che chắn hết các hành lang mặt tiền.
Đa số các hộ gia đình, chủ hộ kinh doanh đều không trang bị phương tiện chữa cháy, hoặc trang bị phương tiện chữa cháy không đảm bảo yêu cầu, do đó không xử lý được đám cháy ban đầu mới phát sinh. Những đặc điểm trên tiềm ẩn nhiều nguy cơ xảy ra cháy, khi cháy người dân không thoát nạn được, nhất là các đám cháy xảy ra vào ban đêm, khả năng phát hiện đám cháy muộn, việc báo cháy ra ngoài gặp nhiều khó khăn. Các đám cháy tỏa ra nhiều khói khí độc như CO, CO2, HCN có nguy cơ gây ngạt khói dẫn đến tử vong. Các ngõ, hẻm sâu tập trung nhiều nhà (nhà ở hộ gia đình hoặc nhà để ở kết hợp sản xuất, kinh doanh) có chiều sâu từ 50m trở lên, xe chữa cháy không tiếp cận được.
Từ những thực trạng trên việc xây dựng mô hình “Tổ liên gia an toàn về PCCC” và mô hình “Điểm chữa cháy công cộng” nhằm chủ động ứng phó kịp thời, có hiệu quả với các tình huống cháy, nổ, sự cố, tai nạn có thể xảy ra, nâng cao ý thức về PCCC và CNCH của người dân ở địa bàn dân cư, giúp người dân chủ động hơn trong việc chuẩn bị các phương án thoát nạn, tự trang bị phương tiện chữa cháy và CNCH tại gia đình; trên cơ sở đó hình thành thói quen tự chủ động hơn trong công tác phòng cháy và có khả năng xử lý được các tình huống cháy, nổ khi mới phát sinh. Đồng thời tăng cường khả năng thường trực, sẵn sàng ứng phó, xử lý các tình huống chữa cháy và CNCH; khả năng huy động phương tiện tại chỗ, góp phần hạn chế các vụ cháy nổ gây thiệt hại đến người và tài sản.
Hiện nay trên địa bàn Quận 5 có 30 mô hình “Tổ liên gia an toàn về PCCC” và 27 mô hình “Điểm chữa cháy công cộng”. Trong thời hời gian qua trên địa bàn Quận 5 chưa xảy ra các sự cố cháy nổ nghiêm trọng nào. Đây là tín hiệu đáng mừng, là kết quả của sự nỗ lực phấn đấu trong công tác phòng cháy của cả hệ thống chính trị cơ sở và toàn dân trên địa bàn Quận. Tuy nhiên trên địa bàn có lượng dân cư đông, tập trung nhiều cơ sở kinh doanh và hộ nhà ở kết hợp kinh doanh, nên luôn tiềm ẩn nguy cơ xảy ra cháy nổ bất cứ lúc nào. Chính vì vậy, từ khi thành lập và đi vào hoạt động, mô hình “Tổ liên gia an toàn PCCC” và “Điểm chữa cháy công cộng” đã chủ động trong việc triển khai thực hiện công tác tuyên truyền, kiểm tra, hướng dẫn người dân trên địa bàn bảo đảm tốt các quy định về an toàn phòng cháy. Việc xây dựng các mô hình xuất phát từ thực tế cả nước liên tục xảy ra các vụ cháy gây thiệt hại lớn, đặc biệt về người thời gian qua, khiến người dân không khỏi hoang mang, lo lắng. Vì vậy, người dân trong khu vực rất hào hứng ủng hộ mô hình “Tổ liên gia an toàn PCCC” và “Điểm chữa cháy công cộng” ra đời cùng hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức bảo đảm an toàn PCCC và hướng dẫn kỹ năng xử lý cơ bản khi xảy ra cháy nổ, đặc biệt là kỹ năng thoát nạn an toàn cho bản thân và gia đình.
Thông qua mô hình, người dân trên địa bàn được hướng dẫn, tuyên truyền, ký cam kết bảo đảm an toàn về PCCC; được tiếp cận, hướng dẫn sử dụng thành thạo các phương tiện chữa cháy tại chỗ; xử lý, thực tập thuần thục kỹ năng về PCCC, các tình huống cháy nổ, góp phần hạn chế thiệt hại về người và tài sản. Với tinh thần Nhà nước và nhân dân cùng làm, mỗi hộ dân tham gia mô hình đóng góp sẽ đóng góp kinh phí lắp đặt. Đối với hộ gia đình khó khăn, UBND Phường xem xét kêu gọi mạnh thường quân giúp đỡ kinh phí để thực hiện.
Với mô hình “Điểm chữa cháy công cộng”, trong thời gian qua rất thuận lợi và thực tế cho người dân đảm bảo PCCC. Các điểm này được bố trí tại những nơi xe chữa cháy không vào được, đảm bảo tính mạng, của cải cho người dân, kịp thời dập tắt những đám cháy có thể xảy ra. Nhân dân rất phấn khởi, đều cảm thấy sự quan tâm của Nhà nước đến lợi ích của từng người. Đây là điều cực kì cần thiết với cuộc sống của mọi người dân trên địa bàn Quận.
Theo đó, để tiếp tục xây dựng, nhân rộng các mô hình bảo đảm điều kiện 100% nhà để ở kết hợp sản xuất, kinh doanh hàng hóa dễ cháy nổ và liền kề nhau tham gia “Tổ liên gia an toàn PCCC”, đạt 100% Khu phố trong khu dân cư, ngõ, hẻm tập trung đông dân cư (hộ gia đình, nhà để ở kết hợp sản xuất, kinh doanh, nhà trọ, tập thể cũ…) có chiều dài từ 50m trở lên mà xe chữa cháy không tiếp cận được theo địa bàn khu dân cư có Điểm chữa cháy công cộng. Để đạt được các nội dung trên, Đội Cảnh sát PCCC&CNCH, Công an các Phường cần tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng lợi ích từ việc xây dựng, nhân rộng mô hình “Tổ liên gia an toàn PCCC” và mô hình “Điểm chữa cháy công cộng” trên địa bàn Quận. Để tiếp tục nhân rộng, nâng cao hiệu quả mô hình này, lực lượng Công an sẽ tiếp tục tăng cường hướng dẫn, tập huấn kiến thức, kỹ năng về PCCC và cứu nạn, cứu hộ cho các hộ dân. Đồng thời, chủ động phối hợp tuyên truyền, vận động để nhân dân hiểu rõ về ý nghĩa, mục đích, lợi ích thiết thực và đồng thuận cao triển khai xây dựng thêm nhiều mô hình Tổ liên gia an toàn PCCC ở các khu dân cư.
Trong đó Công tác tuyên truyền phải thực hiện đồng bộ, trước nhất là lấy người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương, lực lượng Công an nhân dân, lực lượng dân phòng là nòng cốt để tuyên truyền, vận động, nâng cao ý thức cho cán bộ, công nhân, viên chức nhà nước và người thân, cho tới người dân. Vận động, hướng dẫn các hộ gia đình trong mô hình về PCCC thực hiện theo các tiêu chí đề ra của mô hình như tự nguyện đóng góp, xã hội hóa kinh phí để trang bị phương tiện PCCC, thoát nạn, dung cụ phá dỡ, hệ thống báo cháy liên động…; đảm bảo ít nhất có 02 lối thoát nạn trong nhà; Cài đặt app “Báo cháy 114”…Tổ chức rà soát, thống kê và đăng ký chỉ tiêu xây dựng, nhân rộng mô hình. Công tác xây dựng và duy trì hoạt động của các mô hình phải bảo đảm theo các bước, bảo đảm theo tiêu chí và yêu cầu mới tổ chức công bố Quyết định và ra mắt mô hình.
Hướng tới mục tiêu sau ngày 30 tháng 6 năm 2023 trên địa bàn Quận 5 sẽ hoàn thành việc ra mắt đưa vào hoạt động mô hình “Tổ liên gia an toàn về PCCC” và mô hình “Điểm chữa cháy công cộng”, duy trì hoạt động và phát huy hiệu quả trong công tác PCCC và CNCH.